Coeliakie (niet-tropische spruw, glutenovergevoeligheid) is een erfelijke aandoening waarbij een allergie tegen gluten, een eiwit in de voeding, veranderingen in de darm veroorzaakt die leiden tot malabsorptie.
Ongeveer 1 op de 900 Europeanen hebben coeliakie. Deze erfelijke aandoening is het gevolg van overgevoeligheid voor gluten, een eiwit aanwezig in tarwe en rogge en, in mindere mate, in gerst en haver. Wanneer gluten wordt vermeden, keert de normale darmfunctie terug.
Symptomen:
Coeliakie kan zich op elke leeftijd manifesteren. Bij zuigelingen zijn geen symptomen merkbaar tot het moment dat voor het eerst glutenbevattend voedsel wordt gegeten. Jonge patienten stoppen met groeien, hebben een pijnlijk opgezette buik en hebben bleke, stinkende en volumineuze stoelgang. Door ijzertekort krijgen ze bloedarmoede. Bij sommige mensen treden de symptomen pas op als ze volwassen zijn.
Diagnose:
De diagnose kan worden ondersteund door laboratoriumonderzoek met bepaling van anti-endomysium en antigliadine antistoffen. Meer recent is een bepaling van Tissue Transglutaminase IgA antistoffen de meest gevoelige test. De diagnose kan worden bevestigd door een biopt te onderzoeken, waaruit blijkt dat het slijmvlies van de dunne darm is afgevlakt en door het feit dat het slijmvlies zich herstelt nadat de patiënt is gestopt met het eten van glutenbevattend voedsel.
Behandeling:
Het eten van zelfs maar een kleine hoeveelheid gluten kan symptomen opwekken en daarom moet gluten volledig uit het dieet worden geëlimineerd. Gluten komt zo algemeen voor in voedingsmiddelen dat mensen met de aandoening een gedetailleerde lijst nodig hebben van voedingsmiddelen die moeten worden gemeden en deskundig advies van een diëtist.
Een glutenvrij dieet verbetert de prognose aanzienlijk, zowel bij kinderen als volwassenen. Coeliakie kan zeldzaam fataal zijn, voornamelijk bij volwassenen met een ernstige vorm van de aandoening. Bij een klein percentage van de volwassenen kan lymfoom (een type kanker) in de darmen ontstaan. Het is niet bekend of het strikt volgen van een glutenvrij dieet het risico hierop vermindert.